Καποδιστριακά κτίρια

• Αντικείμενα και Ιστορίες από το Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο - Φυλακές Αίγινας. Από τις 13 ως τις 21 Ιανουαρίου 2018 στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Αίγινας θα φιλοξενηθεί η έκθεση* ‘Ενθυμήματα, Αντικείμενα και Ιστορίες’, με αντικείμενα που έχουν φτιάξει οι κρατούμενοι των Φυλακών Αίγινας και επί το πλείστον, βρίσκονται στα σπίτια των κατοίκων του νησιού. Παράλληλα παρουσιάζονται αφηγήσεις των κατοίκων της Αίγινας, διηγήσεις κρατουμένων και αποσπάσματα βιβλίων που αναφέρονται στις Φυλακές της Αίγινας.
  
  
  Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο
  Φυλακές Αίγινας
  
  
  Τον Μάρτιο του 1828, λίγο μετά την εγκατάστασή του στην Αίγινα, ο Ιωάννης Καποδίστριας ιδρύει στο νησί το πρώτο οργανωμένο Ορφανοτροφείο της Ελλάδας. Το Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο χτίστηκε για να στεγάσει και να προσφέρει γενική και επαγγελματική εκπαίδευση στα ορφανά του πολέμου. Παράλληλα λειτούργησε ως το πρώτο κέντρο για την ανάπτυξη και εξάπλωση της παιδείας και του πολιτισμού της ανεξάρτητης Ελλάδας.
  Το 1834 το Ορφανοτροφείο της Αίγινας κλείνει, και τα επόμενα χρόνια το κτίριο χρησιμοποιείται για να καλύψει διάφορες ανάγκες: Σχολή Ευελπίδων, λοιμοκαθαρτήριο, φρενοκομείο, στέγαση προσφύγων από την Κρήτη, καλοκαιρινά καταλύματα κ.ά.
  
  
  Το 1880, σε τέλεια αντίθεση με τον αρχικό σκοπό ύπαρξής της, η «λαμπρά οικοδομή» του Ορφανοτροφείου της Αίγινας μετατρέπεται σε φυλακή υψηλής ασφαλείας, έτσι ώστε να διασωθεί το κτίριο αλλά και να προσφέρει οικονομικά στον τόπο. Στις αρχές του 1985 οι Φυλακές της Αίγινας κλείνουν. Στα 104 χρόνια της λειτουργίας τους φιλοξένησαν στους χώρους τους ποινικούς και πολιτικούς κρατούμενους από όλη την Ελλάδα. Το κτίριο του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου/ Φυλακών Αίγινας κηρύσσεται διατηρητέο μνημείο και το 1997 εγκρίνεται μελέτη για την μετατροπή του σε Διαχρονικό Μουσείο. Οι εργασίες αποκατάστασής του έχουν διακοπεί εδώ και χρόνια και το κτίριο παραμένει ερμητικά κλειστό, ημιτελές και σε αναμονή.
  
  
  Ενθυμήματα
  Αντικείμενα και Ιστορίες
  
  
  Η μακρά παρουσία και λειτουργία των φυλακών στην πόλη της Αίγινας, έγινε μέρος της καθημερινότητας και άφησε τα ίχνη της στη ζωή του νησιού. Ο όρος ’Φυλακές’ έμεινε σαν ονομασία και τοπική αναφορά και κληρονομήθηκε στις νεότερες γενεές.
  
  
  Η έκθεση ‘Ενθυμήματα, Αντικείμενα και Ιστορίες’ οργανώθηκε με βάση τις αναμνήσεις και τα βιώματα κατοίκων της Αίγινας που έζησαν την εποχή εκείνη και διηγήσεις που έχουν ακούσει και μας τις μεταφέρουν. Τα αντικείμενα που μας παραχώρησαν και εκτίθενται σήμερα, έχουν κατασκευάσει κρατούμενοι των Φυλακών της Αίγινας και αποτελούν συνδετικό κρίκο του χθες με το σήμερα και της ζωής εντός και εκτός των τειχών του κτιρίου. Την έκθεση συμπληρώνουν αποσπάσματα βιβλίων που αναφέρονται στις Φυλακές της Αίγινας, καθώς και διηγήσεις κρατουμένων και συγγενικών τους προσώπων.
  
  
  Η έκθεση ‘Ενθυμήματα’ είναι μια πρόσκληση για την συγκέντρωση επί πλέον υλικού για την ιστορία του σημαντικού αυτού κτιρίου. Εκφράζει την επιθυμία για μια ευρύτερη συνεργασία μεταξύ των κατοίκων της Αίγινας και δημόσιων φορέων για την ανάδειξη, αποκατάσταση και επανάχρηση του ιστορικού κτιρίου του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου/Φυλακών Αίγινας.  Κατά τη διάρκεια της έκθεσης προβλέπονται παρουσιάσεις και προβολές. Ο χώρος, οι ημερομηνίες και η ώρα θα ανακοινωθούν έγκαιρα.
  
  Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Αίγινας
  13-21 Ιανουαρίου 2018
  Εγκαίνια, Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2018, 18:00
  
  
  
  Υπό την αιγίδα της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Αίγινας (ΚΕΔΑ),
  Mε την υποστήριξη των Φίλων του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Αίγινας
  
  
  Ιδιαίτερες ευχαριστίες στο Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη για τη συμβολή του στην έκθεση αυτή με τον δανεισμό 14 αντικειμένων από τα αρχεία του
  
  
  Έρευνα-Επιλογή-Επιμέλεια: Ελίκα Βλαχάκη
  Συνεργάτες: Παναγιώτα Γεννίτσαρη, Πολύνα Στοφόρου
• Εϋνάρδειο

  Το Εϋνάρδειο είναι ένα λιτό κτίριο με δωρική στοά, το οποίο βρίσκεται δίπλα στην Μητρόπολη της Αίγινας. Ο περισσότερος κόσμος το γνωρίζει απλά ως "Μουσείο" ή τώρα πια το "παλιό Μουσείο" αφού από το 1926 στεγάστηκε εκεί το Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού. Είναι δωρεά του Γάλλου Φιλέλληνα Εϋνάρδου και χτίστηκε με σκοπό να στεγάσει το "Κεντρικό" σχολείο, που είχε ιδρύσει ο Ιωάννης Καποδίστριας. Η αποστολή του "Κεντρικού" σχολείου ήταν να εκπαιδεύσει τους δασκάλους, που δίδασκαν με την σειρά τους στα δημοτικά αλληλοδιδακτικά σχολεία.

• Κτίρια

  Δεκάδες είναι τα κτίρια τα οποία θα πρέπει να επισκεφθεί κανείς στην Αίγινα. Ο Πύργος του Μαρκέλλου, το Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο, το Εϋνάρδειο είναι μερικά μόνο από τα κτίρια του νησιού που μας βοηθούν να κατανοήσουμε το εύρος της ιστορικότητας της Αίγινας.

• Κυβερνείο

  Οι πρώτες προσπάθειες για την διοικητική και οργανωτική συγκρότηση του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους πραγματοποιήθηκαν κάτω από τις δυσμενείς συνθήκες ενός Έθνους που δεν διάθετε ούτε τις κατάλληλες κτιριακές υποδομές, αλλά ούτε και τα χρήματα για την κατασκευή τους. Ως αποτέλεσμα των σκληρών και συχνά αδυσώπητων συνθηκών των πρώτων στιγμών του Ελληνικού κράτους, τα ιστορικά κείμενα καταγράφουν την ανάγκη για στέγαση των κυβερνητικών υπηρεσιών σε κτήρια τα οποία καθόλου δεν είχαν κατασκευαστεί για σκοπούς τέτοιους.

  Ένα από αυτά τα κτίρια είναι το γνωστό έως και τις ημέρες μας "Κυβερνείο". Πρόκειται για ένα διώροφο κτίριο που η λιτή του κατασκευή εκφράζει με ανάγλυφο τρόπο τις προτεραιότητες της πρώτης Κυβερνήσεως. Στο εσωτερικό του ο φτωχός του διάκοσμος και οι στιβαροί του τοίχοι γίνονται θεματοφύλακες των πρώτων κρίσιμων αποφάσεων για την οργάνωση και την επιμέλεια ζωτικών θεμάτων της νεογενούς Κράτους.

  Ο επάνω όροφος του Κυβερνείου αποτελείται από εννιά δωμάτια και συνδέετε με το ισόγειο μέσω εξωτερικής μαρμάρινης σκάλας. Ένα εκ των γραφείων του επάνω ορόφου χρησιμοποιήθηκε ως γραφείου του Ιωάννη Καποδίστρια.

  Το Κυβερνείο που ήταν γνωστό και σαν "Παλάτι του Μπάρμπα Γιάννη" χρησιμοποιήθηκε αργότερα ως αρχαιολογικό μουσείο και γυμνάσιο. Βρίσκεται στο κέντρο της Αίγινας, πενήντα μέτρα περίπου από τον Μητροπολιτικό ναό του νησιού. Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει σε αυτό πεζός αφού απέχει μόνο δέκα λεπτά από το κεντρικό λιμάνι της Αίγινας.

• Το Ορφανοτροφείο

  Οι σκληρές συνθήκες των πρώτων στιγμών του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, βρίσκουν το νησί της Αίγινας να ασφυκτιά από το πλήθος των εξαθλιωμένων προσφύγων. Το πρόβλημα σίτισης και στέγασης, συμπληρώνεται από το δράμα των ανηλίκων ορφανών που χωρίς γονική προστασία ζητιάνευαν για να ζήσουν. Η κατασκευή ενός τόσο μεγάλου, για την εποχή, οικοδομήματος έδωσε ανακουφιστική λύση στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού με διπλό τρόπο: εξασφάλισε εργασία στους ενήλικες που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του και στέγη, τροφή και ένδυση στα άτυχα ορφανά. Επίσης είχε και σημαντικό εκπαιδευτικό χαρακτήρα αφού μπορούσαν να μαθαίνουν εκεί γράμματα και πρακτικές τέχνες.

  Το ορφανοτροφείο χτίστηκε το 1828 και λειτούργησε το 1829. Σε αυτό βρήκαν καταφύγιο περισσότερα από 500 ορφανά.  Η μέθοδος της εκπαίδευσης ήταν η αλληλοδιδακτική. Στους χώρους του λειτούργησε η πρώτη Εθνική Βιβλιοθήκη, το πρώτο Αρχαιολογικό Μουσείο και το Εθνικό Τυπογραφείο.