Από τις 13 ως τις 21 Ιανουαρίου 2018 στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Αίγινας θα φιλοξενηθεί η έκθεση* ‘Ενθυμήματα, Αντικείμενα και Ιστορίες’, με αντικείμενα που έχουν φτιάξει οι κρατούμενοι των Φυλακών Αίγινας και επί το πλείστον, βρίσκονται στα σπίτια των κατοίκων του νησιού. Παράλληλα παρουσιάζονται αφηγήσεις των κατοίκων της Αίγινας, διηγήσεις κρατουμένων και αποσπάσματα βιβλίων που αναφέρονται στις Φυλακές της Αίγινας.
Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο
Φυλακές Αίγινας
Τον Μάρτιο του 1828, λίγο μετά την εγκατάστασή του στην Αίγινα, ο Ιωάννης Καποδίστριας ιδρύει στο νησί το πρώτο οργανωμένο Ορφανοτροφείο της Ελλάδας. Το Καποδιστριακό Ορφανοτροφείο χτίστηκε για να στεγάσει και να προσφέρει γενική και επαγγελματική εκπαίδευση στα ορφανά του πολέμου. Παράλληλα λειτούργησε ως το πρώτο κέντρο για την ανάπτυξη και εξάπλωση της παιδείας και του πολιτισμού της ανεξάρτητης Ελλάδας.
Το 1834 το Ορφανοτροφείο της Αίγινας κλείνει, και τα επόμενα χρόνια το κτίριο χρησιμοποιείται για να καλύψει διάφορες ανάγκες: Σχολή Ευελπίδων, λοιμοκαθαρτήριο, φρενοκομείο, στέγαση προσφύγων από την Κρήτη, καλοκαιρινά καταλύματα κ.ά.
Το 1880, σε τέλεια αντίθεση με τον αρχικό σκοπό ύπαρξής της, η «λαμπρά οικοδομή» του Ορφανοτροφείου της Αίγινας μετατρέπεται σε φυλακή υψηλής ασφαλείας, έτσι ώστε να διασωθεί το κτίριο αλλά και να προσφέρει οικονομικά στον τόπο. Στις αρχές του 1985 οι Φυλακές της Αίγινας κλείνουν. Στα 104 χρόνια της λειτουργίας τους φιλοξένησαν στους χώρους τους ποινικούς και πολιτικούς κρατούμενους από όλη την Ελλάδα. Το κτίριο του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου/ Φυλακών Αίγινας κηρύσσεται διατηρητέο μνημείο και το 1997 εγκρίνεται μελέτη για την μετατροπή του σε Διαχρονικό Μουσείο. Οι εργασίες αποκατάστασής του έχουν διακοπεί εδώ και χρόνια και το κτίριο παραμένει ερμητικά κλειστό, ημιτελές και σε αναμονή.
Ενθυμήματα
Αντικείμενα και Ιστορίες
Η μακρά παρουσία και λειτουργία των φυλακών στην πόλη της Αίγινας, έγινε μέρος της καθημερινότητας και άφησε τα ίχνη της στη ζωή του νησιού. Ο όρος ’Φυλακές’ έμεινε σαν ονομασία και τοπική αναφορά και κληρονομήθηκε στις νεότερες γενεές.
Η έκθεση ‘Ενθυμήματα, Αντικείμενα και Ιστορίες’ οργανώθηκε με βάση τις αναμνήσεις και τα βιώματα κατοίκων της Αίγινας που έζησαν την εποχή εκείνη και διηγήσεις που έχουν ακούσει και μας τις μεταφέρουν. Τα αντικείμενα που μας παραχώρησαν και εκτίθενται σήμερα, έχουν κατασκευάσει κρατούμενοι των Φυλακών της Αίγινας και αποτελούν συνδετικό κρίκο του χθες με το σήμερα και της ζωής εντός και εκτός των τειχών του κτιρίου. Την έκθεση συμπληρώνουν αποσπάσματα βιβλίων που αναφέρονται στις Φυλακές της Αίγινας, καθώς και διηγήσεις κρατουμένων και συγγενικών τους προσώπων.
Η έκθεση ‘Ενθυμήματα’ είναι μια πρόσκληση για την συγκέντρωση επί πλέον υλικού για την ιστορία του σημαντικού αυτού κτιρίου. Εκφράζει την επιθυμία για μια ευρύτερη συνεργασία μεταξύ των κατοίκων της Αίγινας και δημόσιων φορέων για την ανάδειξη, αποκατάσταση και επανάχρηση του ιστορικού κτιρίου του Καποδιστριακού Ορφανοτροφείου/Φυλακών Αίγινας. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης προβλέπονται παρουσιάσεις και προβολές. Ο χώρος, οι ημερομηνίες και η ώρα θα ανακοινωθούν έγκαιρα.
Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Αίγινας
13-21 Ιανουαρίου 2018
Εγκαίνια, Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2018, 18:00
Υπό την αιγίδα της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Αίγινας (ΚΕΔΑ),
Mε την υποστήριξη των Φίλων του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Αίγινας
Ιδιαίτερες ευχαριστίες στο Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη για τη συμβολή του στην έκθεση αυτή με τον δανεισμό 14 αντικειμένων από τα αρχεία του
Έρευνα-Επιλογή-Επιμέλεια: Ελίκα Βλαχάκη
Συνεργάτες: Παναγιώτα Γεννίτσαρη, Πολύνα Στοφόρου