αρχοντικά

• Αρχοντικά Στην Αίγινα έχουν χαρακτηριστεί ως έργα τέχνης και ως ιστορικά κτήρια, γιατί παρουσιάζουν αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και συνδέονται με την ιστορία του Ελληνικού Έθνους:
  
  Η οικία του Κωνσταντίνου Κανάρη στην ομώνυμη οδό στην πόλη της Αίγινας, γιατί είναι ένα ενδιαφέρον κεραμοσκέπαστο νεοκλασικό κτήριο με λιτές όψεις και αξιόλογα επί μέρους μορφολογικά στοιχεία, όπως είναι οι παραστάδες στις γωνίες του κτηρίου, τα πλαίσια στα παράθυρα, το ξύλινο δαντελωτό κόσμημα κάτω από το γείσο της στέγης, η τζαμαρία στην οποία οδηγεί η πέτρινη σκάλα ανόδου στον όροφο. Το κτήριο αναδεικνύεται από τον κήπο που το περιβάλλει.
  
  Η οικία Κοντόσταυλου στον Παλαιόπυργο της Αίγινας, γιατί αποτελεί ένα αξιόλογο δείγμα αρχοντικής εξοχικής κατοικίας του περασμένου αιώνα: είναι ένα διώροφο κεραμοσκέπαστο κτήριο με συμμετρικές όψεις και λιτά μορφολογικά στοιχεία, περιβάλλεται δε από ένα όμορφα διαμορφωμένο κήπο.
  
  Το αρχοντικό Τρικούπη στον Παλαιόπυργο της Αίγινας, το οποίο αποτελείται από μια μεγάλη εξοχική κατοικία, ένα διώροφο βοηθητικό κτίσμα και τον κατάφυτο εκτεταμένο κήπο. Το σπάσιμο του διώροφου όγκου της κεντρικής οικίας και ο ημικύλινδρος που εφάπτεται σ' αυτήν δίνουν μια κίνηση στην όψη. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα απλά, ορθογωνικά, ξύλινα κουφώματα, η οδοντωτή ταινία ή το ξύλινο γείσο που τρέχει κάτω από την κεραμοσκέπαστη στέγη, καθώς επίσης και οι τοξωτές πόρτες στον περίβολο του κτίσματος.
  
  Το αρχοντικό Βούλγαρη στην Περιβόλα είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα εξοχική κατοικία στη μέση ενός μεγάλου κτήματος. Οι όψεις του χαρακτηρίζονται από λιτότητα και συμμετρία, η είσοδός του προεξέχει ελαφρά, πλαισιώνεται από δύο παραστάδες και στέφεται από αέτωμα, τα δε παράθυρα έχουν ξύλινα πλαίσια. Πολύ αξιόλογο στοιχείο είναι η δίδυμη λιθόκτιστη σκάλα με το ξύλινο κάγκελλο που στηρίζει την ξυλοκατασκευή του μπαλκονιού.
  
  Η οικία Μαυροκορδάτου - Φίνλεϋ, γνωστή σαν "Κόκκινο Κάστρο" στην περιοχή Χαλικάκη, ιδιοκτησίας σήμερα της οικογένειας RΟQUΕ - Μελά. Στο οίκημα αυτό, κτισμένο σύμφωνα με εντοιχισμένη πλάκα στα 1825, έγραψε ο Φίνλεϋ την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους."