Ελλάνιον Όρος

Το Ελλάνιον Όρος (η σύγχρονη ονομασία του είναι "Όρος") έχει ύψος 532 μέτρα και είναι η πιο ψηλή κορφή της Αίγινας. Εκτός από την σύγχρονη ονομασία του, θα ακούσετε να το λένε και "Ανάλυψη" ή "Προφήτη Ηλία" από το μικρό εκκλησάκι που δεσπόζει στην κορφή του.


Τα ιστορικά στοιχεία της περιοχής είναι σημαντικότατα και την τοποθετούν σε περίοπτη θέση. Στο Ελλάνιο Όρος, στην Αίγινα, κτίστηκε ο αρχαιότερος βωμός που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον Δία. Αν και η κατασκευή του συμπίπτει με την κάθοδο των Δωριέων το 1200 π.Χ., στην ίδια θέση υπήρχε αρχαιότερος οικισμός, ο οποίος σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Βέλτερ, εγκαταλείφθηκε το 1250 π.Χ. μετά από επιδρομή που έγινε στην περιοχή.


Η μελέτη και οι ανασκαφές του χώρου έφεραν στην επιφάνεια κοσμήματα, μεταλλικά αντικείμενα, αλλά και είδη διατροφής όπως πιθάρια με σιτάρι. Όλα δείχνουν ότι για κάποιο λόγο αυτή η περιοχή εγκαταλείφθηκε βιαστικά. Ίσως μετά από κάποια επιδρομή ή από απαγωγή των κατοίκων της.


Παρά το απόκρημνο του άγονου εδάφους του Ελλάνιου Όρους, υπήρχαν οχυρωματικές κατασκευές που προφύλαξαν τους κατοίκους τους προφανώς από επιδρομές. Μία δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι ίσως οι κάτοικοι του, να μην είχαν φιλικές σχέσεις με τον ντόπιο πληθυσμό. Ίσως να επρόκειτο για μια πολεμική ομάδα που εγκαταστάθηκε εκεί και χρησιμοποιούσε την τοποθεσία ως ορμητήριο για ληστρικές επιδρομές. Το βέβαιο είναι ότι οι κάτοικοι του Ελλάνιου Όρους ήταν Έλληνες. Αυτό καταμαρτυρεί η κατασκευή του βωμού προς τιμήν του Δία.


Σημαντικότατη επίσης αξία στην περιοχή προσδίδει μία τοποθεσία στην δυτική πλευρά, στους πρόποδες του Όρους με την ονομασία "Σφυρίκτρες". Εκεί είχαν κατασκευαστεί κάποια έργα τα οποία βοηθούσαν τους προσκυνητές του βωμού, να ανέβουν τα δύσκολα μονοπάτια του βουνού. Αυτά ήταν πεπλατυσμένα σκαλιά, ξενώνας και δύο δεξαμενές που συγκέντρωναν το νερό της βροχής. Σε μία από αυτές το 1906 βρέθηκε μία χάλκινη υδρία η οποία ήταν αφιερωμένη στον Ελλάνιο Δία. Είναι επίσης πιθανό στην συγκεκριμένη τοποθεσία να υπήρχε ναός αφιερωμένος στην Εκάτη.


Σε αυτή την περιοχή κατά την Βυζαντινή περίοδο χτίστηκε μοναστήρι το οποίο ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Από το σύνολο των οικοδομημάτων του μόνο η εκκλησία των Ταξιαρχών σώζεται. Χρονολογείται από το 1200 μ.Χ. και είναι μία από τις παλαιότερες εκκλησίες της Αίγινας.